کارکرد اصول اخلاقی و حقوقی اسلام در پیشگیری و حل اختلافات رفتاری زوجین

بنیان خانواده توسط زن و شوهر، پایه گذاری می شود. همبستگی عاطفی و احساسی میان اعضای خانواده، باعث می شود، نوع رابطه زوجین و طرز رفتار آن ها نسبت بهم، سرنوشت خانواده را تعیین کند و آن را به سمت آرامش و خوشبختی و یا درگیری و اختلاف و تشنج، سوق دهد. لذا می توان گفت، مهم ترین مسئله در هر خانواده، اصل تعاملات رفتاری و طرز رفتار زوجین نسبت به یکدیگر است و دوام و پایداری خانواده در گرو آن است. بنابراین می بایست برای استحکام این روابط، نهایت سعی و تلاش را به کار برد و در این راستا، اولاً از هرگونه شکاف و آسیب در این روابط و ایجاد اختلاف و کدورت پیشگیری نمود و ثانیاً چنانچه، زوجین به هر دلیلی، دچار درگیری و اختلاف شدند، راه حل هایی اساسی را برای حل این اختلافات و رفع تعارض ها به کار گرفت. نگارند? پایان نامه، در این راستا، به تتبع در آموزه های دین مبین اسلام پرداخته و به استخراج مهم ترین اصول و راهکارهای اساسی که بتوانند اهداف مذکور را تحقق بخشند، اقدام نموده است و به این دستاوردها نایل آمد که آیین اسلام با التفات ویژه به روابط همسران، از دو ابزار نیرومند اصول اخلاقی و حقوقی مدد گرفته و به تنظیم و استحکام روابط میان آن ها پرداخته است. از یک طرف با محور قرار دادن اصل معروف در تعاملات رفتاری میان زوجین و مصداق های آن یعنی اصول اخلاقی ارزشمند همچون دینداری، خوش اخلاقی، مودت و مهرورزی، تکریم، وفاداری، تعاون، مدارا و سازگاری، صبر، گذشت و احسان؛ علقه های عاطفی و روحی میان زوجین را محکم تر می نماید و زمینه های صمیمیت و سازگاری را میان آن ها ارتقا می دهد و این گونه هم از بروز بسیاری اختلافات که ناشی از پایمال این اصول اخلاقی است، پیشگیری می نماید و هم با استفاده از آن ها، به درمان عیوب اخلاقی شخصِ ناسازگار و حل اختلافات و ترمیم روابط می پردازد. آیین اسلام، از طرف دیگر با مدد گرفتن از نیروی الزام و اجبار اصول حقوقی، ساختاری محکم به روابط زوجین می بخشد و در این جهت، به وضع حقوق و تکالیفی متقابل میان همسران در سایه اصل معروف می پردازد و زمینه های پای بندی و تعهد و مسئول بودن را در وجود آن ها ارتقا می دهد. در این قلمرو برای وحدت و سازگاری بیشتر میان زوجین، از یک طرف، ریاست و سرپرستیِ خانواده، تأمین معاش و حفظ کیان آن را بر عهد? مرد می گذارد و از طرف دیگر زن را موظف به تمکین و پذیرش نظرات مرد می سازد تا مدیریتی واحد را در خانواده ایجاد نموده و از بروز اختلاف سلایق و تضادهای رفتاری میان زوجین پیشگیری نماید. همچنین اسلام، در زمانی که هر یک از زوجین با رفتارهای ناشایست و به اصطلاح «نشوز» خود، موجبات درگیری و اختلاف را ایجاد می نمایند راهکارهایی را برای رفع مشکل ارائه داده است. و نیز هرگاه، زوجین هر دو با کج خلقی و تخلفات رفتاری، اختلاف را ایجاد می نمایند و به اصطلاح حالتِ «شقاق» را پدید می آورند، با توصیه به تشکیل محکمه صلح خانوادگی و دخالت داورانی دلسوز و خبره، در صدد حل اختلافات و رفع کدورت ها برمی آید.